Những sản phẩm dịch vụ của ngành bảo hiểm có thể chia thành hai nhóm chính là bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ, mỗi loại lại có ý nghĩa, mục đích và phạm vi bảo vệ khách nhau. Tuy nhiên, nhìn chung chúng đều được xây dựng để phục vụ đời sống con người một cách tốt nhất.
Phân biệt bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ đều hướng đến mục đích cuối cùng là đảm bảo cuộc sống tốt đẹp cho con người. Tuy nhiên chúng cũng có những điểm khác biệt mà người tham gia cần nắm rõ.
Điểm tương đồng
Điểm giống nhau cơ bản của hai loại bảo hiểm là người tham gia dựa trên cơ sở tự nguyện khi có nhu cầu được bảo vệ trước những rủi ro khôn lường từ cuộc sống. Bên cạnh đó, bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ đều có đối tượng bảo vệ, phạm vi bảo vệ hay người thụ hưởng. Mỗi sản phẩm đều có trách trách nhiệm chi trả một khoản kinh phí trong trường hợp người tham gia không may gặp vấn đề nằm trong phạm vi bảo vệ của hợp đồng.
Điểm khác biệt giữa bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ
Bên cạnh điểm tương đồng cơ bản, phần lớn các yếu tố của bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ có nhiều khác biệt mà người tham gia cần nắm rõ.
Ý nghĩa và mục đích
Bảo hiểm phi nhân thọ chỉ bảo vệ người tham gia trong những trường hợp rủi ro về sức khỏe hay tài sản. Nếu khách hàng không gặp vấn đề gì sẽ bị mất số tiền đã đóng bởi hình thức bảo hiểm này không có giá trị tích lũy.
Khác với phi nhân thọ, ngoài việc bảo vệ người tham gia trước những rủi ro cuộc sống thì bảo hiểm nhân thọ còn là một hình thức tích lũy tài chính. Đây là kênh tiết kiệm lâu dài cũng như là kênh đầu tư có lãi suất ổn định.
Phạm vi bảo vệ
Đối với bảo hiểm phi nhân thọ, phạm vi bảo vệ bao gồm con người, tài sản và trách nhiệm dân sự. Phạm vi bảo vệ của bảo hiểm nhân thọ lại chỉ tập trung vào con người và những trường hợp có thể gây tổn hại trực tiếp đến con người.
Nguyên tắc bồi thường
Nguyên tắc bồi thường là một trong những điểm khác biệt quan trọng giữa bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ.
Đối với bảo hiểm phi nhân thọ, nguyên tắc bồi thường bao gồm:
- Sử dụng thế quyền
- Bồi thường theo nguyên tắc đóng góp.
- Đặc biệt, đối với các gói bảo hiểm sức khỏe thuộc bảo hiểm phi nhân thọ khách hàng sẽ được bồi thường theo nguyên tắc khoán. Căn cứ vào số tiền bảo hiểm dựa trên hợp đồng và các quy định đã thỏa thuận, công ty sẽ theo đó mà trả tiền cho người thụ hưởng.
Trong đó:
- Sử dụng thế quyền là cho phép người tham gia bảo hiểm có quyền đòi lại số tiền từ bên chịu trách nhiệm gây ra tổn thất. Đồng thời có giá trị pháp lý, cho phép công ty bảo hiểm lấy lại số tiền tương ứng từ người gây ra tổn thất.
Đơn vị bảo hiểm sau khi bồi thường được phép đại diện cho người tham gia bảo hiểm khiếu nại bên thứ ba (nếu có) bồi thường tổn thất cho mình. Người tham gia bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp những chứng cứ cần thiết để công ty bảo hiểm thực hiện khiếu nại.
- Bồi thường theo nguyên tắc đóng góp tức công ty bảo hiểm khi đền bù cho người thụ hưởng sẽ có quyền kêu gọi các công ty bảo hiểm khác chia sẻ tổn thất. Trường hợp để áp dụng nguyên tắc này là có từ hai hợp đồng trở lên có hiệu lực, các hợp đồng cho quyền lợi chung hoặc rủi ro chung.
Đối với bảo hiểm nhân thọ, tất cả các sản phẩm bảo hiểm thuộc bảo hiểm nhân thọ đều nhận bồi thường theo nguyên tắc khoán. Khi xảy ra rủi ro, công ty sẽ dựa vào giá trị của hợp đồng bảo hiểm và các thỏa thuận hai bên đã thống nhất trong hợp đồng để trả tiền cho người thụ hưởng.
Nguyên tắc khoán được thể hiện ở việc công ty bảo hiểm và khách hàng sẽ thống nhất với nhau về những khoản bồi thường tương ứng với từng sự kiện bảo hiểm. Khi đối tượng bảo vệ của bảo hiểm nhân thọ là con người nên các vấn đề liên quan đến tính mạng hay sức khỏe thì không thể tính bằng tiền, do đó nguyên tắc này giúp cả hai bên thống nhất được quyền lợi khi khách hàng gặp rủi ro.
Thời hạn hợp đồng
- Thời hạn bảo hiểm phi nhân thọ thường kéo dài từ 1 – 2 năm hoặc có thể ngắn hơn. Ví dụ như bảo hiểm du lịch cho từng chuyến đi hay bảo hiểm hàng không khi đi máy bay.
- Thời hạn của bảo hiểm nhân thọ thường rất dài, kéo dài từ 10 – 20 năm, thậm chí là trọn đời. Khoảng thời gian này càng dài chứng tỏ người tham gia càng được bảo vệ lâu mà không phải trải qua quá trình đánh giá lại điều kiện sức khỏe.
Thời gian đóng phí
- Bảo hiểm phi nhân thọ thường chỉ đóng phí một lần duy nhất sau khi ký hợp đồng.
- Bảo hiểm nhân thọ phải duy trì việc đóng phí định kỳ hằng tháng, quý hoặc năm do người tham gia và công ty bảo hiểm tự thỏa thuận.
Những yếu tố ảnh hưởng đến chi phí bảo hiểm
Bảo hiểm phi nhân thọ:
- Xác suất rủi ro: Đây là yếu tố được các công ty bảo hiểm dùng để xác định mức phí hợp đồng. Nếu thấy xác suất rủi ro cao thì hợp đồng sẽ có mức phí cao và ngược lại.
- Số tiền bảo hiểm: Giá trị hợp đồng ký kết lớn tương ứng với khoản tiền đóng góp vào bảo hiểm cũng sẽ lớn và ngược lại.
- Giá trị đối tượng hưởng bảo hiểm: Đối tượng có giá trị bảo hiểm cao thì phí bảo hiểm cũng sẽ cao, tức đối tượng được bảo vệ có giá trị càng lớn thì số tiền bồi thường cũng tăng theo.
Bảo hiểm nhân thọ:
- Tuổi tác và sức khỏe: Nếu người tham gia bảo hiểm khi còn khỏe mạnh mức phí sẽ thấp hơn trường hợp đang có bệnh, tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh mà mức phí phụ sẽ tăng lên hoặc thậm chí không được tham gia bảo hiểm. Tuổi càng cao thì chi phí bảo hiểm cũng sẽ tăng.
- Đóng phí định kỳ: mức đóng phí của bảo hiểm nhân thọ có thể thay đổi theo các định kỳ đóng phí. Việc đóng phí một lần hoặc đóng theo năm sẽ có giá trị tổng thấp hơn theo tháng. Vì vậy khách hàng nên cân nhắc phương án phù hợp cho bản thân.
- Số tiền bảo hiểm: Khi giá trị hợp đồng tham gia cao thì mức phí đóng định kỳ của khách hàng cũng sẽ cao tương ứng.
Tính tích lũy
Bảo hiểm phi nhân thọ chỉ được bồi thường khi người tham gia xảy ra rủi ro và không có tính tích lũy. Trong trường hợp không có tổn thất, người tham gia sẽ không được nhận lại số tiền mình đã đóng.
Ngoài việc bảo vệ khách hàng khi gặp tổn thất thì bảo hiểm nhân thọ còn là một hình thức tích lũy tài chính hiệu quả. Giá trị hợp đồng được người tham gia đóng ban đầu cộng thêm khoản đóng góp định kỳ và lãi suất sẽ được cộng vào khi đến ngày đáo hạn.
Nên mua bảo hiểm nhân thọ hay phi nhân thọ?
Sau khi phân tích những điểm giống và khác nhau của hai loại bảo hiểm ta nhận thấy mỗi loại lại có đặc điểm cũng như các yếu tố ưu việt khác nhau. Do đó, việc lựa chọn bảo hiểm nhân thọ hay phi nhân thọ hoàn toàn phụ thuộc vào nhu cầu của bạn.
Tuy nhiên, bảo hiểm nhân thọ với thời hạn bảo vệ dài và nhiều quyền lợi đang ngày càng được nhiều người lựa chọn như một giải pháp đảm bảo cho sự ổn định tài chính của mình và người thân.
Các sản phẩm của bảo hiểm nhân thọ cũng rất đa dạng về mức độ bảo vệ cùng khả năng tích lũy đầu tư phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng. Đối tượng khách hàng chính của bảo hiểm nhân thọ là những người có tài chính ổn định, có thể đóng trong nhiều năm.
Bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ đều có đối tượng và phạm vi bảo vệ riêng nên việc lựa chọn sản phẩm nào tùy thuộc vào mối quan tâm và nhu cầu của người sử dụng. Cả hai loại bảo hiểm đều đem đến những lợi ích thiết thực cho người tham gia nên bạn hãy cân nhắc thật kỹ bản thân mong muốn điều gì để đưa ra lựa chọn phù hợp.
