Vốn Đầu Tư Công Là Gì? Đặc Điểm, Phân Loại Của Vốn Đầu Tư Công

Nền kinh tế phát triển mạnh mẽ nên hoạt động đầu tư cũng đa dạng loại hình. Trong đó, lĩnh vực đầu tư công đóng một vai trò quan trọng cho sự phát triển cộng đồng. Vậy vốn đầu tư công là gì? Có những loại vốn đầu tư công nào phổ biến hiện nay? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vốn đầu tư công và các khái niệm liên quan.

Tìm hiểu vốn đầu tư công là gì?

Đầu tư công là việc Nhà nước đầu tư vào các chương trình, dự án xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế, xã hội. Trong đó, vốn đầu tư công là nguồn vốn mà Nhà nước chi ngân sách để đầu tư vào các dự án phục vụ đời sống nhân dân hay sự phát triển cộng đồng.

Vốn đầu tư công có những đặc điểm gì?

Vốn đầu tư công có đặc điểm là chỉ được sử dụng để đầu tư vào chương trình, dự án kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội. Hay đầu tư vào các dự án phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.

Các loại vốn đầu tư công là gì?

Hiện nay có 5 loại vốn đầu tư công phổ biến như sau:

Vốn đầu tư từ chương trình hỗ trợ

Đây là nguồn vốn đầu tư đến từ chương trình hỗ trợ đầu tư quốc gia được nhà nước quyết định.

Vốn tín dụng đầu tư

Nguồn vốn này của nhà nước được chính phủ cho vay với lãi suất bằng nguồn vốn tự do hoặc vốn ODA. Đây là nguồn vốn dùng để đầu tư vào dự án thuộc lĩnh vực ưu tiên của nhà nước.

Vốn ngân sách nhà nước

Nguồn vốn này được quyết định và giải ngân từ ngân sách nhà nước, được dùng để xây dựng hạ tầng kinh tế – xã hội. Đây là nguồn vốn không hoàn lại hay thu hồi chậm. Nguồn vốn ngân sách nhà nước đóng vai trò thúc đẩy sự tăng trưởng ổn định cho nền kinh tế đất nước.

Vốn đầu tư doanh nghiệp nhà nước

Vốn đầu tư của doanh nghiệp nhà nước bao gồm tiền vốn từ ngân sách nhà nước cấp cho doanh nghiệp, các khoản thu có lợi nhuận, vốn vay do Nhà nước bảo lãnh.

Vốn vay trong nước và nước ngoài

Nguồn vốn vay từ trong nước và nước ngoài rất hữu ích để thực hiện một số dự án cần thiết. Nguồn vốn trong nước gồm trái phiếu chính phủ, trái phiếu địa phương.

Giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công 

Theo thực tế, tình trạng giải ngân vốn đầu tư công gặp rất nhiều thách thức và khó khăn. Chúng ta đã biết, đầu tư công mang đến nhiều giá trị cho đời sống xã hội. Cụ thể, việc đầu tư của nhà nước sẽ góp phần tăng trưởng nền kinh tế hạ tầng, giải quyết việc làm, thu nhập cho người lao động.

Trước thực tế đó, Đảng và Nhà nước đề xuất các giải pháp hiệu quả thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công như sau:

• Sửa đổi cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính, hoàn thiện khung khổ pháp lý. Điều này sẽ giúp tiết kiệm thời gian, thủ tục để dự án đầu tư công được thực hiện.
• Tăng cường kỷ luật, kỷ cương và trách nhiệm, đạo đức công vụ.
• Lựa chọn nhà thầu chất lượng tốt, thực hiện đấu thầu qua mạng công khai, minh bạch. Bảo đảm tiến độ thi công, nghiệm thu, lập hồ sơ thanh toán, thủ tục thanh toán vốn đầu tư theo khoảng thời gian quy định…

Một số hành vi bị nghiêm cấm trong đầu tư công 

Sau khi hiểu rõ vốn đầu tư công là gì thì bạn nên tìm hiểu về các hành vị bị nghiêm cấm trong đầu tư công. Cụ thể như sau:

• Quyết định đầu tư không phù hợp chiến lược, quy hoạch, kế hoạch. Không xác định được nguồn vốn, không đúng thẩm quyền, thủ tục theo quy định.
• Quyết định đầu tư dự án khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định hay không đúng về mục tiêu, quy mô, vượt tổng vốn đầu tư được quyết định. Điều chỉnh tổng vốn đầu tư trái với quy định của pháp luật về đầu tư công.
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tham nhũng trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công.
• Chủ chương trình thông đồng với nhà thầu gây thất thoát, lãng phí vốn và xâm phạm lợi ích của công dân và cộng đồng.
• Đưa, nhận, môi giới hối lộ của các chủ đầu tư khi tham gia hoạt động đấu thầu.
• Yêu cầu tổ chức tự bỏ vốn đầu tư khi dự án chưa được phê duyệt, gây nợ đọng.
• Sử dụng vốn đầu tư công không đúng đối tượng, mục đích, vượt tiêu chuẩn.
• Làm sai lệch thông tin, hồ sơ liên quan đến quyết định đầu tư, triển khai dự án.
• Cố ý báo cáo thông tin không đúng ảnh hưởng đến việc thẩm định, quyết định kế hoạch hay xử lý vi phạm.
• Cố ý hủy hoại, lưu giữ không đầy đủ tài liệu liên quan đến quyết định đầu tư.
• Cản trở việc phát hiện các hành vi vi phạm pháp khác.

>> Xem thêm: năm tài chính là gì

Vai trò, tầm quan trọng của đầu tư công đối với kinh tế Việt Nam

Thúc đẩy đầu tư công chính là động lực to lớn để phát triển kinh tế, chính trị, xã hội tại Việt Nam. Thông thường đầu tư công thường là đầu tư cho kết cấu hạ tầng. Trong đó, nhiều doanh nghiệp và cá nhân sẽ hưởng lợi từ kết cấu hạ tầng đó, đem đến nhiều lợi ích ngoại lai.

Tại Việt Nam, giai đoạn 1995-2013, đầu tư công đã chiếm 40% tổng đầu tư. Năm 2011 tỷ trọng đầu tư công đạt mức cao 40,4% tổng vốn đầu tư. Đây là những con số cho thấy tầm quan trọng của đầu tư công đối với kinh tế.

Cơ quan nào thực hiện kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư công?

Theo Điều 4 Nghị định 99/2021/NĐ-CP, thì các cơ quan có chức năng kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư công bao gồm:

• Kho bạc Nhà nước tiến hành kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước và nguồn thu hợp pháp của cơ quan nhà nước đầu tư.
• Đơn vị sự nghiệp công lập sẽ kiểm soát thanh toán vốn từ nguồn thu hợp pháp mà đơn vị mình dành để đầu tư.
• Bộ Quốc phòng, Bộ Công an phân cấp quản lý, ủy quyền cho cơ quan thực hiện kiểm soát, thanh toán vốn cho dự án đầu tư công bí mật do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Vốn đầu tư công là gì đã được chúng tôi giải đáp cụ thể ở nội dung trên. Nếu quý khách còn bất cứ vướng mắc nào, hãy liên hệ VNCB để được hỗ trợ.