Thu Nhập Chịu Thuế Là Gì? Các Khoản Thu Nhập Chịu Thuế TNCN

Quá trình xác định thu nhập chịu thuế và tính toán chúng là điều cần thiết nên làm nhằm đảm bảo khoản nộp được chính xác nhất. Vì hiện nay pháp luật có đưa ra những quy định rất rõ ràng và cụ thể về thu nhập chịu thuế dành cho từng loại thuế cụ thể. Do vậy để hiểu rõ hơn thu nhập chịu thuế là gì và các khoản thu nhập chịu thuế TNCN như thế nào chính xác thì mời bạn đọc cùng tìm hiểu qua nội dung chia sẻ phía dưới đây.

Thu nhập chịu thuế là gì?

Thu nhập chịu thuế (Taxable income) chính là phần thu nhập được dùng cho mục đích tính toán số tiền thuế mà một cá nhân/doanh nghiệp phải nộp cho Chính chủ trong một năm tính thuế nhất định.

Ngoài ra có thể hiểu đơn giản thu nhập chịu thuế là thu nhập cá nhân/công ty sau khi đã khấu trừ mọi chi phí hợp lý, nghĩa là những khoản phí được khấu trừ theo đúng luật thuế thu nhập. Cơ quan thuế sẽ dựa theo thu nhập này để tính thuế chứ không dựa vào tổng thu nhập.

Phân biệt giữa thu nhập chịu thuế & thu nhập tính thuế

Thực ra hiện nay vẫn còn khá nhiều người hay bị nhầm lẫn giữa 2 khoản thu nhập chịu thuế và thu nhập tính thuế mặc dù trước đó đã có kiến thức cơ bản về chúng. Do đó để phân biệt 2 loại thuế này thì bạn có thể áp dụng cách như sau:

• Thứ nhất, thu nhập tính thuế gồm cả thuế thu nhập chịu thuế cùng một số khoản đóng bảo hiểm và khoản giảm trừ khác. Trong đó những khoản đóng bảo hiểm sẽ gồm các loại như BHYT, BHXH, BHTN, Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp bắt buộc,… Vì thế khái niệm thu nhập tính thuế mang ý nghĩa rộng hơn.
• Tiếp theo cơ sở để xác định số thuế được miễn sẽ dựa vào thu nhập tính thuế chứ không dựa vào thu nhập chịu thuế. Tóm lại, thu nhập chịu thuế là cơ sở để xác định thu nhập tính thuế.

Các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân năm 2023

Trong khoản thuế thu nhập cá nhân sẽ có tương ứng các khoản thu nhập chịu thuế khác nhau dựa theo quy định tại điều số 2 của Thông tư 111/2013/TT-BTC.

Thu nhập từ kinh doanh

Thu nhập từ kinh doanh chính là thu nhập được xuất phát từ các hoạt động sản xuất – kinh doanh thuộc các lĩnh vực như:

• Sản xuất – kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc mọi lĩnh vực ngành nghề kinh doanh theo đúng quy định của Pháp luật
• Thu nhập từ hoạt động hành nghề kinh doanh độc lập của cá nhân thuộc các lĩnh vực, ngành nghề đã được cấp phép hay cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của Pháp luật
• Thu nhập từ hoạt động sản xuất – kinh doanh nông nghiệp, nuôi trồng – đánh bắt thủy sản, lâm nghiệp, làm muối không được miễn thuế

Thu nhập từ tiền công và tiền lương

Thu nhập từ tiền công và tiền lương chính là thu nhập mà người lao động nhận được từ người sử dụng lao động. Nó sẽ bao gồm:

• Tiền công, tiền lương cùng các khoản tiền có tính chất tiền lương, tiền công dưới hình thức bằng tiền hoặc không bằng tiền
• Các khoản trợ cấp, phụ cấp đã trừ đi khoản phụ cấp, trợ cấp ưu đãi hàng tháng và trợ cấp một lần theo quy định của pháp luật liên quan đến ưu đãi người có công
• Tiền thù lao được nhận dưới các hình thức
• Tiền từ tham gia các hiệp hội kinh doanh, hội đồng quản trị doanh nghiệp, bản quản lý dự án, ban kiểm soát doanh nghiệp, hội đồng quản lý, hội nghề nghiệp và những tổ chức khác
• Các khoản lợi ích bằng tiền hay không bằng tiền ngoài tiền lương, tiền công do người lao động trả mà người nộp thuế được hưởng theo mọi hình thức

Thu nhập từ đầu tư vốn

Thu nhập từ đầu tư vốn là khoản thu nhập cá nhân được nhận dưới những hình thức như:

• Tiền lãi nhận được thông qua việc cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh/nhóm cá nhân kinh doanh vay dựa theo hợp đồng vay hoặc là thỏa thuận vay
• Cổ tức nhận được thông qua việc góp vốn mua cổ phần
• Lợi tức nhận được thông qua việc tham gia góp vốn vào công ty hợp danh, Công ty TNHH, hợp tác xã, liên doanh, góp vốn vào Quỹ đầu tư chứng khoán và các quỹ đầu tư khác
• Phần tăng thêm từ giá trị vốn góp nhận được khi giải thể hoặc chuyển đổi mô hình hoạt động, chia tách hay sát nhập, hợp nhất và khi rút vốn
• Thu nhập nhận được từ lãi tín phiếu, trái phiếu hay là một số giấy tờ có giá khác

Thu nhập từ chuyển nhượng vốn

Thu nhập từ chuyển nhượng vốn là khoản thu nhập mà cá nhân nhận được trong các trường hợp sau:

• Thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp ở trong công ty TNHH, công ty hợp danh, quỹ tín dụng nhân dân, hợp tác xã, tổ chức kinh tế và nhiều tổ chức khác
• Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán
• Thu nhập từ chuyển nhượng vốn qua các hình thức khác nhau

Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản

Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản là khoản thu nhập được nhận thông qua quá trình chuyển nhượng bất động sản. Bao gồm:

• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất
• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tài sản gắn với đất
• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở, gồm cả nhà ở hình thành ở tương lai
• Thu nhập từ chuyển nhượng quyền thu đất, thuê mặt nước
• Thu nhập từ góp vốn bằng bất động sản để gia tăng vốn kinh doanh hoặc để thành lập doanh nghiệp
• Thu nhập từ ủy quyền quản lý bất động sản mà người được ủy quyền có được quyền chuyển nhượng bất động sản hay quyền tương tự giống người sở hữu bất động sản
• Các khoản thu nhập khác nhận từ chuyển nhượng bất động sản ở mọi hình thức

Thu nhập từ trúng thưởng

Thu nhập từ trúng thưởng là những khoản tiền hay hiện vật mà cá nhân được nhận dưới một số hình thức như:

• Trúng xổ số
• Trúng thưởng khuyến mại trong khi tham gia mua bán hàng hóa/dịch vụ
• Trúng thưởng đặt cược, cá cược đã được Pháp luật cho phép
• Trúng thưởng ở trong các cuộc chơi hay cuộc thi

Thu nhập từ bản quyền

Phần thu nhập từ bản quyền là thu nhập có được khi chuyển nhượng, chuyển giao quyền sở hữu hay quyền sử dụng các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ. Cụ thể bao gồm:

• Đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ

– Quyền tác giả của các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; quyền liên quan đến quyền tác giả gồm ghi hình, ghi âm các chương trình phát sóng hay tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa

– Quyền sở hữu công nghệ bao gồm sáng chế, nhãn hiệu, tên thương mại, bí mật kinh doanh, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghệ và thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn

– Quyền với giống cây trồng là loại vật liệu nhân giống, vật liệu thu hoạch

• Đối tượng của chuyển giao công nghệ

– Chuyển giao bí quyết kỹ thuật

– Chuyển giao kiến thức kỹ thuật liên quan đến công nghệ ở dạng quy trình công nghệ, công thức, giải pháp kỹ thuật, phương án công nghệ, sơ đồ kỹ thuật, bản vẽ, thông tin dữ liệu, chương trình máy tính.

– Chuyển giao các giải pháp hợp lý hóa sản xuất và đổi mới công nghệ

Thu nhập từ nhận thừa kế

Thu nhập từ nhận thừa kế là thu nhập mà các cá nhân được nhận theo di chúc hay theo quy định của pháp luật liên quan đến thừa kế.

• Với nhận thừa kế là chứng khoán gồm có cổ phiếu, tín phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ phiếu cùng các loại chứng khoán khác và cả cổ phần của các cá nhân ở trong CTCP
• Với nhận thừa kế là phần góp vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh như vốn góp tại công ty TNHH, công ty hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp tác xã; vốn góp trong cơ sở kinh doanh của cá nhân, doanh nghiệp tư nhân; vốn góp trong các quỹ và hiệp hội.
• Với nhận thừa kế là bất động sản như quyền sử dụng đất; quyền sử dụng đất & tài sản gắn liền với đất, quyền sở hữu nhà; quyền thuê mặt nước; kết cấu hạ tầng cùng các công trình xây dựng có gắn liền với đất; các khoản thu nhập khác được nhận thừa kế là bất động sản dưới mọi hình thức
• Với nhận thừa kế là tài sản cần đăng ký quyền sở hữu hay quyền sử dụng như ô tô; xe mô tô, xe máy; thuyền; tàu thủy; tàu bay; súng thể thao, súng săn

Thu nhập từ nhượng quyền thương mại

Thu nhập từ nhượng quyền thương mại là khoản thu nhập mà các cá nhân được nhận thông qua một số hợp đồng nhượng quyền thương mại, gồm cả nhượng lại quyền thương mại.

Thu nhập từ nhận quà tặng

Thu nhập từ nhận quà tặng là thu nhập của cá nhân nhận được từ các cá nhân, tổ chức ở trong và ngoài nước.

• Quà tặng là chứng khoán như cổ phiếu, tín phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ phiếu cùng các loại chứng khoán khác; cổ phần của cá nhân ở trong công ty cổ phần
• Quà tặng là vốn góp trong các cơ sở kinh doanh, tổ chức kinh tế như vốn góp trong công ty TNHH, hợp danh, hợp tác xe hay hợp đồng hợp tác kinh doanh
• Quà tặng là bất động sản như quyền sử dụng đất hay quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; quyền sở hữu nhà; các công trình xây dựng và kết cấu hạ tầng gắn liền với đất; quyền thuê mặt nước hay các khoản thu nhập khác được nhận thừa kế là bất động sản
• Quà tặng mà là tài sản cần phải đăng ký quyền sở hữu hay quyền sử dụng như xe máy, xe mô tô, ô tô; thuyền, tàu thủy; tàu bay; súng thể thao, súng săn

Thông tin cần biết: 641 là tài khoản gì

Hướng dẫn tính thu nhập cá nhân dựa theo thu nhập chịu thuế

Công thức tính thuế thu nhập cá nhân dựa theo thu nhập chịu thuế sẽ được quy định cụ thể trong các trường hợp khác nhau. Bao gồm:

• Với thu nhập từ kinh doanh: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Tỷ lệ thuế thu nhập cá nhân x Doanh thu tính thuế thu nhập cá nhân
• Với thu nhập từ tiền công, tiền lương: Có thể áp dụng theo phương pháp lũy tiến từng phần nhưng chỉ áp dụng cho các cá nhân cư trú ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên. Hoặc phương pháp khấu trừ tại nguồn trước khi trả thu nhập là khấu trừ 10%, khấu trừ 20%.
• Với thu nhập từ đầu tư vốn: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = 5% x Thu nhập tính thuế
• Với thu nhập từ chuyển nhượng vốn: Nếu xác định số thuê khi chuyển nhượng vốn góp thì Thuế thu nhập cá nhân = 20% x Thu nhập tính thuế. Còn xác định số thuê khi chuyển nhượng chứng khoán thì Thuế thu nhập cá nhân  = 0,1% x Thu nhập tính thuế.
• Với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản: Thuế thu nhập cá nhân = 2% Giá chuyển nhượng
• Với thu nhập từ trúng thưởng: Thuế thu nhập cá nhân = 10% x Thu nhập tính thuế
• Với thu nhập từ bản quyền: Thuế thu nhập cá nhân = Thu nhập tính thuế x 5%
• Với thu nhập từ nhượng quyền thương mại: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Thu nhập tính thuế x 5%
• Với thu nhập khi được nhận thừa kế: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Thu nhập tính thuế x 10%
• Với thu nhập khi được nhận quà tặng: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = 10% x Thu nhập tính thuế

Trên đây là tổng hợp câu trả lời cho thắc mắc thu nhập chịu thuế là gì cùng các khoản chịu thuế thu nhập cá nhân và cách tính đơn giản, dễ thực hiện. Mong rằng bài viết của VNCB đã có thể mang lại cho bạn những thông tin hữu ích nhất. Cảm ơn bạn đã quan tâm và đón đọc bài viết.